We leven in een wereld die voortdurend in ontwikkeling is. Een wereld vol verandering, vernieuwingen, trends en innovatieve ideeën. Denk alleen al aan de technologie. In deze wereld is stilstand achteruitgang. Maar geldt dat ook voor jou en mij?
Het is onze natuurlijke neiging om te bewegen en in beweging te blijven. Zowel lichamelijk als geestelijk. Zelfs al probeer je helemaal niets te doen, alles om je heen blijft in beweging. Het is dus maar de vraag of je überhaupt wel stil kunt staan of dat je ergens altijd onderdeel bent van de stroom van verandering om je heen.
Stilstand is dus voor ons zelf en voor de maatschappij misschien wel onnatuurlijk te noemen. Waarom zouden we dat dan doen?
Waarom zou je willen stilstaan?
De uitdrukking stilstand is achteruitgang is denk ik goed te verklaren op collectief niveau wanneer je kijkt naar bijvoorbeeld de economie, gezondheidszorg of wetenschap. Maar als ik het iets kleiner maak en naar onze eigen levens kijk, dan voel ik toch behoorlijk wat weerstand bij deze uitspraak.
Het klinkt alsof stilstand of stilstaan iets negatiefs is. Alsof je altijd maar vooruitgang moet hebben met alles wat je doet of überhaupt in je leven. Alsof we altijd zelf in de hand hebben of we voor- of achteruitgaan.
Er zijn genoeg redenen te bedenken waarbij het juist goed zou zijn om even stil te staan en niet door te gaan. Stilstaan omdat:
- Je moe bent van alles wat er gebeurt in je leven
- Je overwerkt bent
- Het schrijven van een artikel niet lukt (ja, deze geldt voor mijzelf!)
- Je stress ervaart omdat je de deadline op het werk niet gaat halen
- Het niet lukt zo vaak te sporten als je zou willen
- Iets stopt wat je graag had willen blijven doen
- Of deze 7 situaties waarin stoppen beter is dan doorgaan
Ondanks dat we dit (hopelijk) allemaal wel weten, lijken we er ook moeite mee te hebben om onszelf dit te gunnen. Bewust stilstaan voelt vaak niet een goeie optie.
We ervaren het misschien wel als iets negatiefs. Als iets wat ons niet echt verder brengt, als iets wat niet kan naar je omgeving toe of misschien geeft het wel een gevoel van falen. Ook kan stilstaan het gevoel geven dat je uiteindelijk iets mist of verliest.
Leren stilstaan
We leren doelen stellen, plannen maken en vooruitkijken. Maar leren we ook om stil te staan? Stilstaan:
- om rust en stilte in te bouwen.
- om minder stress te ervaren.
- omdat het helpt te reflecteren en nieuwe wegen te bedenken.
- omdat vooruitgaan of doorgaan niet altijd beter is of de goede weg.
Stilstand is dus echt niet zo erg als stilstand is achteruitgang suggereert.
Maar, dit is geen pleidooi voor stilstand als doel. Het is niet ineens stilstand is vooruitgang geworden. Alsof daarna het vanzelf weer beter wordt en we niets hoeven te ondernemen. Nee, het blijft niet bij stilstaan.
De stilstand aanvaarden
Misschien ben je eindelijk zover dat je erkent dat iets niet lukt, niet kan of gewoon even niet wil; dat je stress ervaart en dat het beter is om (ergens mee) te stoppen. Dus je gaat stilstaan en gaat:
- Op de bank liggen
- De deadline niet halen
- Het artikel niet schrijven
- Etc. etc.
Maar dan? Moet je dan vanuit die stilstand maar gewoon wachten tot het ineens wel weer wil? Tot je vanzelf uitgerust bent, een nieuw idee krijgt of ontdekt dat het wel kan?
Er zijn momenten dat dat vast werkt. De tijd is een belangrijke factor en soms hebben zaken gewoon even meer tijd nodig.
In andere gevallen is het belangrijk dat, wanneer je op het punt bent gekomen dat je stilstaat, je eerst zelf nog een stap zet voordat de curve weer kan ombuigen naar verandering of verbetering. Dat je de drempel over gaat naar nieuwe vooruitzichten, energie of nieuwe hoop.
Namelijk: aanvaarding van je stilstand!
Mmm… aanvaarding dus. Dat klinkt misschien wat abstract of juist heel simpel. Maar ik ben vast niet de enige die daar toch wat moeite mee heeft. Zelfs al heb ik inmiddels geleerd om wat vaker stil te staan bij wat ik doe (of niet doe), dan nog voel ik er een bepaalde weerstand bij.
Helpt stilstaan wel echt?
Want wat helpt stilstaan nou echt? Daarmee is het probleem toch niet opgelost – de klus niet geklaard?
In plaats van stilstaan merkte ik dat ik in de praktijk toch weer aan de slag wilde en dacht beter actief te kunnen zoeken naar een oplossing of alternatief. Of ik bleef met mijzelf in conclaaf over het toch willen bereiken van een bepaald doel, ook al merkte ik dat het mij niet lukte.
Vanuit de angst dat het misschien anders nooit meer echt gaat lukken? Dat aanvaarding van wat niet lukt, niet kan of niet wil er eigenlijk voor zorgt dat je je erbij neerlegt en dat het dan daarbij blijft? Dat er dan nooit een oplossing komt.
Misschien ken je het wel, zo’n dialoog in je hoofd over alles wat je nog wil, kan of moet doen maar wat (om welke reden dan ook) niet echt lukt.
Maar wat als ik mijzelf er eerder bij kan neerleggen? Wat als ik eerder kan gaan stilstaan, erken dat het niet lukt maar vervolgens het ook echt kan aanvaarden.
Wat als we ons niet meer verzetten tegen stilstand, maar het echt accepteren van onszelf, dat we stilstaan.
Aanvaarding van de stilstand. Het is dus zoals het is. Hoe vervelend, ongemakkelijk, pijnlijk, irritant of onhandig ook.
Van aanvaarding naar groei?
Oké, we zijn dus stil gaan staan en hebben dit (misschien na een worsteling met onszelf) aanvaard. En dan? Op een gegeven moment moeten we toch weer verder. Waar komt dan de groei vandaan zul je denken?
Heel eenvoudig: uit de aanvaarding zelf.
Op het moment dat je van stilstand naar aanvaarding gaat, dan ontstaat er ruimte. Alsof je de drempel van je eigen (belemmerende) overtuigingen overgaat en daarachter is alles weer open.
Wanneer een weg of keuze doodloopt en je ziet het, erkent het én aanvaard het dan komt de vervolgroute vanzelf. Dan is er een natuurlijke berusting van het zoeken naar een nieuwe weg. En waarschijnlijk zie je die dan ook ineens wel, waar je daarvoor teveel blind staarde op die ‘enige juiste’ weg (ik moet die opdracht afmaken, ik moet die deadline halen of ik moet doorgaan met dit hobbyclubje etc.)
In de aanvaarding van je eigen gebrek of onvermogen ontstaat er groei. Je gaat dan vaak zien wat je beter wel kunt doen, wie je om hulp moet vragen of wat een betere weg is om te gaan.
Een mens leert het meest als hij het zelf even niet meer weet.
Ben Tiggelaar
Wat mij betreft is het daarom tijd voor een nieuwe uitdrukking: stilstaan is gewoon stilstaan, aanvaarding is vooruitgang!
Hoe kun je dit praktisch meenemen in je dagelijks leven?
In het seizoen van het leven
Een mooi voorbeeld hierin is voor mij de natuur.
In de afgelopen periode zijn we ontzettend veel buiten geweest. En wanneer je dan dagelijks de omgeving ziet valt je pas op hoe alles zich verandert en klaarmaakt voor het nieuwe seizoen. Heel inspirerend vind ik het hoe de seizoenen zoals wij ze kennen in de natuur ook toe te passen zijn op ons leven. In een dag, in een maand, in een jaar, en zelfs over het totaal van je leven.
Het is niet altijd de tijd om de bloemetjes buiten te zetten. Er is een tijd om te zaaien en een tijd om te oogsten. Soms zullen we tot bloei komen en soms zullen bladeren afvallen.
En soms is het wintertijd. Een tijd voor rust, bezinning en een warme deken. Of in de wintertijd pak je juist voorbereidend werk op en maak je je klaar voor wat later komen gaat.
Wanneer je leeft vanuit de verschillende seizoenen in je leven ontstaat er automatisch een soort rust en ruimte voor ontspanning, ontlading en tijd voor reflectie. En vanuit daar komt er echt vanzelf weer groei. Vroeg of laat, dat maakt niet uit.
In welk seizoen zit jij? Misschien voel jij je momenteel als de bomen buiten die langzaam kaal worden. Weet dan dat er altijd weer een zomer komt!
Ontwikkeling vanuit aanvaarding
We zijn als mensen ergens altijd in beweging. Maar dat wil niet zeggen dat we alles in de hand hebben en kunnen laten bewegen. Dit gedicht van Rainer Maria Rilke heeft mij geholpen om ook los te kunnen laten, stil te kunnen staan en te berusten in de aanvaarding hiervan. Wie weet inspireert het jou ook:
WAT MIJ BEWEEGT
Men moet de dingen
hun eigen, stille, ongestoorde ontwikkeling laten
die diep van binnen komt
en zich door niets laat dwingen of bespoedigen
Alles is uitdragen…. en dan baren
Rijpen als de boom
die zijn sappen niet omhoog dringt
maar standvastig de voorjaarsstormen doorstaat
zonder angst, dat daarna misschien geen zomer meer zal komen
Ze komt toch!
Ze komt echter alleen voor de geduldigen
die zijn, alsof de eeuwigheid voor hun ligt
zo zorgeloos, stil en wijd
Men moet geduld hebben
met het onopgeloste in het hart
en proberen, de vragen zelf lief te hebben
als afgesloten laden
en boeken, die in vreemde talen geschreven zijn
Het gaat erom, alles te leven
Als men de vragen leeft,
leeft men wellicht uiteindelijk
vanzelf, zonder het te merken,
op een zekere dag,
het antwoord.
