In een krabbelig handschrift in mijn oude notitieboek staat een vraag die ik lang geleden aan mezelf stelde: “Wanneer verandert doorzettingsvermogen in koppigheid?”. Het is een vraag die me al jarenlang bezighoudt en waar ik nog steeds geen goed antwoord op heb.
In de Newton’s lessen voor uitstelgedrag schreef ik over het belang van in beweging komen, omdat iets dat in beweging is, eenvoudig in beweging blijft. Daarin noemde ik ook dat kunnen stoppen net zo belangrijk is.
Hoewel ik met mijn verstand weet dat het soms goed is om te stoppen, zegt de doorzetter in mij vaak dat ik door kan gaan. Maar soms is stoppen echt beter. Dit zijn 7 momenten waarop het beter is om te stoppen in plaats van door te gaan:
1.Stop! Wanneer je tegen je eigen waardes ingaat
“Beloof me dat je het tegen niemand zegt?” Het waren deze laatste woorden waarbij ik me extreem ongemakkelijk voelde. Ik had mijn vriend net beloofd om een geheim te bewaren, terwijl ik wist dat hij niet de waarheid vertelde aan iemand om wie ik ook geef. Van binnen voelde ik een enorm conflict. Ik had hem mijn trouw beloofd, maar vond het ook belangrijk om eerlijk te zijn in mijn relaties. Nu moest ik één van mijn belangrijkste waardes in de steek laten en dat voelde niet goed.
Uiteindelijk zei ik niets tegen de persoon om wie het ging. Maar van binnenuit bleef het nog wel een tijd knagen. Want hoewel mijn vriend tegen iemand anders loog (wat aan hem is), loog ik tegen mezelf.
Iets wat onze waardes raakt
Hoewel er absoluut momenten zijn geweest waarin ik tegen mijn waardes inging is dit gelukkig maar een voorbeeld. De kern geldt echter voor iedereen. Soms gebeurt er iets bij anderen of onszelf, dat we niet goed onder woorden kunnen brengen, maar dat niet goed voelt. Iets wat onze waardes raakt.
Misschien herken je je hier wel in. Je wordt in je vrijheid beperkt, er wordt aan je gevraagd om te liegen of je wordt niet respectvol behandeld. Of iemand brengt jouw veiligheid in gevaar, is onvriendelijk tegen je of behandelt je onrechtvaardig.
Conflicten op dit vlak geven meestal veel stress. We gaan bewust of onbewust tegen onze eigen natuur in of verliezen ons interne kompas uit het oog en dat resulteert meestal in een implosie of een explosie.
Bij een implosie keren we naar binnen toe en raken van slag, gaan piekeren en ervaren stress. Of we uiten het in extreme zin naar buiten toe, explosie, door boos te worden of het af te reageren op een ander.
Het is niet altijd makkelijk te herkennen wanneer we tegen onze eigen waardes ingaan. Soms gebeurt het zo langzaam dat we nauwelijks doorhebben dat we over een grens zijn heengegaan. Andere keren gaat het zo snel dat we er door overrompeld worden. Dat maakt het lastig om te weten wanneer we moeten stoppen.
Ken jij je waarden?
Probeer voor jezelf eens op te schrijven welke waarden belangrijk voor je zijn. De 10 meestvoorkomende waarden zijn: vrijheid, eerlijkheid, respect, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid, gelijkheid, vrede, vriendelijkheid, liefde en veiligheid.
Als het gaat om een verschil van mening kun je meestal prima verder gaan, maar als het gaat om een verschil in waardes, dan is het goed om in actie te komen. En dat betekent in sommige gevallen stoppen met een relatie, een project, een baan of een gewoonte. Hoe moeilijk dat ook is.
2.Stop! Wanneer je je geliefden negeert
Het was de zoveelste keer dat ik in een stoffig stoeltje een opgewarmde maaltijd naar binnen werkte. We waren druk bezig met het verbouwen van onze woning en mijn ritme bestond uit werken, klussen en slapen. Bijna elke dag ging ik vanuit mijn werk door naar het huis om te klussen om aan het eind van de avond in slaap te vallen en het ritme de volgende dag te herhalen.
Ik had op sommige momenten moeten stoppen. Stoppen met dat ritme van non-stop klussen, maar dat deed ik niet. Zo negeerde ik een tijd lang mijn gezondheid, mijn rust en mijn geliefden om zo snel mogelijk een huis af te bouwen.
Bezig zijn met onze missie
Geliefden negeren gebeurt meestal niet vanuit kwaadheid. Het heeft zelfs iets onschuldigs. We zijn bezig met onze “missie” onze “plannen” en “doelen” en verschuiven langzaam onze focus terwijl onze dierbaren geleidelijk uit het middelpunt verdwijnen.
Daarvoor hoef je echt geen huis te verbouwen. Want je geliefden negeren kan ook wanneer je de hele avond naast elkaar op de bank zit en alleen met je telefoon bezig bent. Of wanneer je allebei zo druk bent om alle ballen van het gezinsleven hoog te houden dat je geen oog meer hebt voor elkaar.
Het hoeft zelfs niet eens om alleen maar drukte te gaan. In onze eindeloze zoektocht naar “iets wat ons betekenis geeft” verliezen we soms juist uit het oog wat ons echt betekenis geeft; relaties met vrienden en familie.
Ik vind het zelf nog altijd een zoektocht om in de dagelijkse praktijk hierin een goede focus te hebben. Maar ik probeer ondanks dat mijn werk even neer te leggen wanneer ik door een geliefde “gestoord” wordt. Even echt in verbinding te zijn en oprecht te luisteren naar de persoon die mijn aandacht vraagt.
3.Stop! Wanneer je om hulp kunt vragen
Toen ik na het afronden van mijn opleiding begon met werken had ik de overtuiging dat je op elke vraag een antwoord moet hebben. Wanneer ik tegen een probleem aanliep waar ik niet uitkwam, dan bleef ik daar vaak urenlang mee rondlopen, uit angst om dom over te komen. Soms kwam het antwoord, maar meestal ook niet en dus ging ik door met worstelen.
Ik had moeten stoppen met het zelf willen doen en om hulp kunnen vragen, maar dat deed ik niet. Daardoor verspilde ik veel tijd en verloor ik de verbinding met anderen. Bovendien kon ik zo niet optimaal groeien.
Om hulp vragen is niet eenvoudig. Angst voor afwijzing, onzekerheid of een groot ego kunnen allemaal redenen zijn om zelf door te blijven modderen. Maar daarmee doen we onszelf en de ander tekort.
Alleen al het delen van een probleem kan stressverlichtend werken en de nodige ruimte geven om een oplossing te bedenken. Maar nog meer dan dat zijn we gemaakt om in verbinding met elkaar te staan. Om ideeën te delen en oplossingen te vinden.
Mensen voelen zich geïnspireerd en verbonden wanneer ze nodig zijn. Door het perspectief van een ander te vragen, krijgen we nieuwe inzichten en die kunnen ons en de ander weer verder helpen.
Bovendien is het leven veel te kort om alle fouten zelf te maken, laat staan om ze allemaal op te lossen. De kennis en ervaring van anderen is daarin broodnodig.
Dus, stop ermee om alleen je problemen op te lossen en vraag om hulp!
4.Stop! Wanneer iets geen lange termijn succes biedt
Ik was al bijna een uur aan het worstelen met een klein stukje tekst en begon nu echt gefrustreerd te raken. Het was bijna klaar, maar de horizon leek zich steeds verder uit te strekken naarmate ik dichterbij kwam. Ik beloofde nog vijf minuten door te gaan en dan te stoppen. Maar vijf minuten werden er tien en tien een half uur.
Ik had moeten stoppen en de volgende dag verder moeten gaan, maar ik deed het niet.
Wanneer we denken aan dingen die ons succes of geluksgevoel op de lange termijn in de weg staan, zijn we geneigd om groot te denken. Van ongezond eetgedrag, zorgen over de toekomst, moeizame relaties of een betekenisloze baan weten we dat ze op de lange termijn schadelijk voor ons zijn – hoewel we daar niet altijd naar handelen. Maar ook op de korte termijn kan doorzetten of doorgaan verspilde moeite zijn.
Dertig minuten aan het einde van de dag zijn er misschien maar tien de volgende ochtend. Daarom is het beter om het werk neer te leggen en op een later moment verder te gaan – met nieuwe energie.
Natuurlijk. Het is moeilijk om te bepalen wanneer iets geen lange termijn succes biedt. We zien niet altijd het complete plaatje en stoppen kan voelen als falen of verlies. Toch is het onderscheiden van het lange spel en het korte spel iets waarin we mogen (misschien zelfs moeten) oefenen. Omdat stoppen met bezigheden die alleen op korte termijn effect hebben veel ruimte vrij maakt voor andere zaken. Of dat nu de grote, of juist de hele kleine dingen zijn.
5. Stop! Wanneer je je slaap opoffert
In de Bond-film Die Another Day is James Bond in gevecht met de bad guy Gustav Graves die op dat moment één van de coolste quotes uit de hele film uitspreekt: ‘One of the virtues of never sleeping, Mr. Bond. I have to live my dreams. Besides, plenty of time to sleep when you’re dead’.
Mr. Graves en mijn tienerversie zaten op dezelfde golflengte. Ook ik dacht dat ik pas hoefde te slapen als ik dood was. En dus bleef ik zo lang mogelijk wakker. Om te gamen of TV te kijken of te stappen. Doorgaan om maar niet te slapen. Of doorgaan om zoveel mogelijk uit mijn dag te halen.
Je hoeft geen genie te zijn om te weten dat Gustav Graves er compleet naast zit. Volwassenen hebben elke nacht gemiddeld 8 uur slaap nodig om optimaal te functioneren. Doen we dit niet dan ontstaat er een rij met risico’s waar je u tegen zegt. De kans op obesitas, Alzheimer, hart- en vaatziekten, depressiviteit en concentratieproblemen nemen toe [1].
De volgende keer dat je moe bent, probeer dan niet wakker te blijven of alsnog veel uit je avond te halen (ter ontspanning of juist productief), maar ga gewoon lekker naar bed. Morgen is er weer een dag.
6.Stop! Als je gezondheid gevaar loopt
Ik wist dat er iets niet goed was, want nog voordat we aan de 40 kilometer lange trailrun begonnen liep ik al te hinken. Maar omdat ik mijn hardloopmaatje niet wilde teleurstellen – en bovenal zelf niet wilde falen- begon ik voorzichtig hinkend toch met hardlopen.
Ik had moeten stoppen, maar ik deed het niet.
Een paar weken later liep ik nog steeds te hinken en was het hardlopen tot een minimum beperkt. Dat is de prijs die ik betaalde omdat ik mijn gezondheid in gevaar bracht.
Het is niet altijd makkelijk om te bepalen of pijn goed of fout is. Soms kunnen we er sterker door worden, maar soms kan het ook permanente schade aanrichten. En daarvoor hoef je niet perse hard te lopen. Altijd maar doorwerken of nooit eens van de bank afkomen kunnen net zo goed onze gezondheid in gevaar brengen.
Probeer regelmatig de tijd te nemen om te beoordelen of de pijn die je voelt, goede pijn is, omdat je grenzen verlegt, of slechte pijn is, die ervoor zorgt dat je een lange tijd klachten houdt. Pijn waarvan je niet meer goed herstelt en ook niet meer goed kan functioneren. In je werk, thuis of in je relaties. Kijk ook verder dan fysieke pijn. Langdurige geestelijke pijn is minstens zo slecht voor je functioneren als lichamelijke pijn.
7. Stop! Wanneer je bezig bent met ontsnap-isme
Nog een aflevering dan. Het was al de vierde aflevering die avond en ik had eigenlijk geen zin meer om door te kijken, maar ook niet om te stoppen met kijken. En dus drukte ik op play en de volgende aflevering begon.
Ik had moeten stoppen, maar ik deed het niet.
In een tijd waarin we verwend worden met Youtube, social media, Netflix en allerlei streamingdiensten is het makkelijk om te ontsnappen aan de realiteit. Natuurlijk hoeft er niets mis te zijn met een avondje ontspannen, maar het is oh zo moeilijk om het tot een minimum te beperken.
Ik geloof dat we gemaakt zijn om te creëren, terwijl deze bedrijven willen dat we recreëren. We zijn ieder uniek en voor mooie dingen gemaakt.
Echte voldoening vind je niet door te drukken op een play knop (je hoeft er niet eens meer echt op te drukken..). Laten we daarom proberen niet langer aan onze bestemming te ontsnappen door gedachteloos voor de TV te blijven hangen.
De volgende keer dat je aan het streamen bent, vraag jezelf eens af of je het doet om te ontspannen of omdat je ergens aan probeert te ontsnappen.
Conclusie
Bij ons in de buurt is een kruispunt met een stopbord. Als je de veiligheid van jezelf en de medeweggebruikers serieus neemt, dan moet je hier stoppen. Na een korte pauze en even goed te hebben gekeken kun je weer verder. Natuurlijk kun je af en toe oversteken zonder volledig te stoppen, maar als je dit honderd keer herhaalt gebeuren er vanzelf ongelukken.
Zo is het ook met de 7 situaties zoals hierboven beschreven.
Wanneer is het beter om te stoppen? Op welk moment verandert doorzettingsvermogen in koppigheid? Ik durf het je niet precies te zeggen omdat dit per persoon en situatie natuurlijk verschilt.
Het vraagt ervaring, inschattingsvermogen en discipline om te stoppen, en dat lukt soms alleen door te leren van mislukkingen. Ik heb er een aantal met je gedeeld en misschien kun je je identificeren met sommigen ervan. Weet dan dat je niet alleen bent. Misschien springt er een specifieke situatie voor je uit of misschien juist helemaal niet. Hoe dan ook, ik hoop dat je ontdekt wanneer het voor jou goed is om door te gaan en misschien nog wel belangrijker, wanneer het tijd is om (ermee) te stoppen.
