Newtons lessen voor uitstelgedrag

Newtons lessen voor uitstelgedrag

Daar zat ik dan. Volledig uitgeput in een krakkemikkige plastic stoel, middenin de natuur. Ik was gaan zitten, op 45 kilometer van een trailrun van 50, en dat had ik beter niet kunnen doen.

Alles ging tot dan toe vlekkeloos, voor zover je dat kunt verwachten tijdens zo’n lange trailrun. Maar nu had ik grootse moeite om weer verder te gaan. De finish was nog maar 5 kilometer, hooguit een half uurtje lopen. Een kleine inspanning na zo’n lange afstand. Maar de stoel was erg comfortabel en het lukte me maar niet om verder te gaan.

Misschien herken je jezelf hier wel in. Ook als je niet gek genoeg bent om zulke afstanden te hardlopen, heb je vast weleens te maken gehad met een taak of activiteit die bijna klaar was maar waarbij het niet lukte om deze af te maken. Je was al zover gekomen, maar toch lukte het niet om verder te gaan. 

Hoe komt dit?

Uitstelgedrag

Wanneer we stil komen te staan, kost het energie om weer in beweging te komen. Uiteraard geldt dat niet alleen voor een hardloopwedstrijd.

Dat het moeite kost om (weer) te beginnen heeft vaak te maken met uitstelgedrag. We kijken naar de afstand, de tijd, de energie dat iets ons gaat kosten, raken overweldigd door de gevoelens die dit oproept en besluiten dat het beter is om maar niet te starten. Om onszelf af te leiden met iets leukers en zo (tijdelijk) de ‘pijn’ te vermijden.

Wanneer je bijvoorbeeld na het eten niet de tafel afruimt, maar “even” op de bank gaat zitten of wanneer je een belangrijk verslag moet schrijven, maar eerst “even” je e-mail gaat bijwerken, ben je aan het uitstellen.

In eerste instantie is uitstellen plezierig. Je gaat meestal iets doen wat je leuker vind. Maar uiteindelijk geeft het ook stress. Het rapport, het volle aanrecht, de schoonmaak, ze blijven als een zwaard van Damocles boven ons hoofd hangen en attenderen ons erop dat we nog (lang) niet klaar zijn. We hebben een taak die we moeten uitvoeren, maar het lukt ons niet om in beweging te komen en aan te taak te beginnen.

Inertie en de wetten van Newton

In 1687 formuleerde Isaac Newton in zijn boek Philosophiae Naturalis Principia Mathematica drie natuurwetten die de beweging en het evenwicht van krachten beschrijven. In de eerste wet, ook wel de traagheidswet genoemd, omschrijft Newton het begrip traagheid (of inertie):

Een voorwerp waarop geen kracht werkt, is in rust of beweegt zich met constante snelheid voort.

Als er geen kracht op een voorwerp inwerkt, kan er geen snelheidsverandering van dat voorwerp optreden. Het voorwerp staat stil of beweegt zich met constante snelheid in een bepaalde richting. [1]

Inertia betekent dus dat een voorwerp zijn snelheid behoudt als je daar geen kracht (of energie) aan toevoegt. Dat wil zeggen dat een voorwerp dat stil ligt, energie nodig heeft om in beweging te komen. Denk aan het duwen van een balletje, waardoor deze blijft rollen. En dat een voorwerp dat in beweging is, in beweging zal blijven, tenzij we een tegenwerkende energie toevoegen om het te stoppen. Zoals gebeurt bij het remmen van een auto waarmee we wrijving toevoegen.

De wet van Newton is een natuurkundig model dat voor voorwerpen geldt, maar mensen, systemen en organisaties gedragen zich veelal op eenzelfde manier. Inertie is een goede analogie voor hoe we ons uitstelgedrag kunnen beïnvloeden en betekent voor ons drie dingen:

  1. Het kost energie (wilskracht) om aan een taak te beginnen.
  2. Als we eenmaal bezig zijn met een taak kost het minder energie om bezig te blijven.
  3. Wanneer we willen stoppen moeten we opnieuw energie toevoegen om te kunnen stoppen.

1. In beweging komen

Een voorwerp waarop geen kracht werkt, is in rust en als er geen kracht op inwerkt, kan er geen snelheidsverandering optreden.

Als we in rust zijn en in beweging willen komen hebben we wilskracht nodig. Net zoals er energie aan een voorwerp moet worden toegevoegd, moeten we ook onszelf in beweging zien te krijgen. 

Dat klinkt misschien intimiderend, maar er is vaak helemaal niet zoveel nodig om het balletje te doen rollen. Een klein duwtje is al voldoende.

Als ik vast zit stel ik mezelf daarom een simpele vraag: Welke kleinste stap kan ik nu maken om iets te verbeteren?

  • In plaats van het hele boek uitlezen, begin met een paragraaf.
  • In plaats van een volledig rapport schrijven, typ het voorwoord.
  • In plaats van het huis op te ruimen na het eten, begin met het afruimen van de tafel.

In plaats van te denken aan de volledige en lange weg naar de finish toe, begin je alleen met de eerste stap. Je zult zien dat je zo een stuk eenvoudiger in beweging komt. En als je eenmaal in beweging bent, dicteert Newton’s wet dat je in beweging zult blijven.

2. In beweging blijven…

Als er geen kracht op een voorwerp inwerkt, kan er geen snelheidsverandering optreden. Het voorwerp beweegt zich met constante snelheid.

Als we eenmaal in beweging zijn is het makkelijker om in beweging te blijven. En dan is het de kunst om door te gaan. Dat is ook de reden dat ik meteen na het eten de vaatwasser inpak:

Na het eten zette ik de borden, de bekers en het bestek in de vaatwasser. In plaats van op de bank te gaan zitten, merkte ik dat ik automatisch ook anderen dingen ging doen, zoals het aanrecht schoonmaken, de keukenlade opruimen en stofzuigen.

Maar niet alleen taken die gerelateerd waren aan het schoonmaken, ook andere dingen op mijn to-do lijst kwamen vaker voor. Iets op Marktplaats zetten (waar ik persoonlijk een grote hekel aan heb), een stukje wandelen, hardlopen of een boek lezen.

Als we eenmaal in beweging zijn is het makkelijker om de dingen die je ‘eigenlijk’ wilt doen, ook echt te gaan doen.

  • Ontspullen en je huis opruimen, waardoor thuis zijn meer rust en stilte geeft.
  • Productiever zijn door aan het begin van je werkdag meteen te beginnen met de belangrijkste taken.
  • Stress verminderen door onze to do lijsten klein te houden.

Wrijving en beslissingsvermoeidheid

Dat het makkelijker is om in beweging te blijven wil niet zeggen dat het vanzelf gaat. Denk maar eens aan luchtweerstand en de wrijving van het wegdek waardoor je auto vanzelf afremt en je dus altijd bij moet stellen met het gaspedaal.

Je zult dus een vorm van energie moeten blijven toevoegen wanneer je bezig bent met langdurige inspanning, activiteiten of taken. En juist daarom is het zo belangrijk om goede gewoontes te ontwikkelen. Zo voorkomen we beslissingsvermoeidheid en hebben we energie over voor de belangrijke taken.

3. Weten wanneer je moet stoppen

Een voorwerp waarop geen kracht werkt, beweegt zich met constante snelheid voort.

Tot nu toe hebben we ons vooral gericht op het in beweging krijgen van onszelf. Maar het is minstens zo belangrijk om de wet van de traagheid te erkennen als we al in beweging zijn. Want soms is het ook goed om energie te gebruiken om te stoppen.

Weet je nog hoe ik dit artikel begon? Natuurlijk had ik tijdens mijn trailrun door kunnen lopen zonder pauze te nemen. Maar was dat echt beter geweest? Waarschijnlijk niet. Doorgaan kost energie en rust is net zo belangrijk. Door te eten en te drinken kreeg ik nieuwe energie en zo kon ik weer verder.

Het is mooi om in beweging te komen en in beweging te blijven, maar dat betekent niet dat we altijd maar door moeten gaan. We moeten ook de tijd nemen om bij te komen, te rusten en nieuwe energie op te doen.

  • Zo is het goed om je huis schoon te maken, maar bewaar wel wat energie voor je gezin en voor de volgende dag.
  • Misschien krijg je een kick van veel sporten, maar rust is net zo belangrijk.
  • Natuurlijk is het mooi om je in te zetten voor je werkgever of vrijwilligerswerk, maar neem ook tijd om bij te komen en te reflecteren.

Wanneer je veel stress ervaart en altijd druk, druk druk bent, kan het goed zijn om bewust energie te steken in het stoppen. We gaan vaak maar gewoon door op de automatische piloot, zonder dat we echt doorhebben welke invloed het heeft op onze lichamelijke en geestelijke gezondheid.

Als je dit ervaart, dan kan het nodig zijn om jezelf bewust stil te zetten. Dat vraag misschien veel wilskracht en roept wellicht zelfs wat weerstand op, maar soms is dit wel nodig om gezond te blijven.

Een onstopbaar object worden

Een natuurkundig principe kan je niet doorbreken, maar je kunt het wel in je voordeel laten werken. Door de analogie van inertie op uitstelgedrag toe te passen kunnen we:

  • in beweging komen
  • in beweging blijven 
  • weten dat we soms actief op de rem moeten trappen

Newton’s wetten helpen ons om in te zien dat we invloed hebben op ons uitstelgedrag. Want ja, het kost energie om in beweging te komen, maar als we in beweging zijn kunnen we met minimale energie doorgaan. Maar vergeet niet om af en toe te stoppen en rust te nemen.

Weer terug naar de trailrun wedstrijd. Daar zat ik nog steeds op een stoeltje, klaar om te stoppen. Het was mijn hardloopmaatje die me aanspoorde om te gaan staan en een enkele stap te zetten. Hij gaf me een duwtje en ik kwam weer in beweging. Met mijn laatste beetje wilskracht deed ik een stap, daarna nog een, en nog een en toen ik eenmaal bewoog, rende ik vol energie richting de finishlijn. 

Notities
[1] Voor de definitie van inertie heb ik enkele woorden weggelaten om het voorbeeld duidelijker te maken. De meer wetenschappelijk omschrijving vind je op Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Wetten_van_Newton

Wil jij ook meer van minder?

Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief

We delen je e-mailadres niet met anderen