Kiezen voor een sabbatical: jouw leven als een treinreis

Een periode niet werken

Een tijd minder of niet werken. Hoeveel mensen zouden het wel eens gedacht of gewenst hebben? Hoe leuk je werk ook is, hoeveel moois je er ook voor terugkrijgt, het kost je ook iets. Wanneer je je iedere dag, week in week uit, inzet voor ‘het één’ is het logisch dat er minder tijd en energie overblijft voor ‘het andere’. Iets anders dat je ook graag zou willen doen.
Tijd en energie om:

• te reizen,
• een boek te schrijven,
• echt tot rust te komen,
• voor iemand te zorgen,
• een berg te beklimmen,
• vrijwilligerswerk te doen,
• aan je gezin of naasten te geven,
• op zoek te gaan naar je droombaan,
• een bepaalde cursus of studie te volgen.

In een sabbatical kun je ontzettend veel doen!

Een sabbatical is oorspronkelijk een bijbels begrip dat eigenlijk zoiets betekent als: rust- en verlofperiode. Vaak duurt deze periode van niet werken een paar maanden tot ongeveer één jaar. Meestal wordt je gedurende een sabbatical niet betaald. Er zijn echter ook werkgevers die in de CAO betaalde varianten van een dergelijk verlof hebben opgenomen. Waar het eerder iets Amerikaans of christelijks was en vooral voor academici en dominee’s, komt het nu steeds meer voor in Nederland, ook in het bedrijfsleven. 

Jouw leven is een treinreis

Begin 2019 stapte ik in de trein, vlakbij het hoofdkantoor van mijn toenmalige werkgever. Ik had mijn laptop en auto ingeleverd en mijn laatste werkdag gehad voor een periode van 4 maanden. Daarna stapte ik in de trein naar Zwolle en ontstond direct mijn metafoor. Ik zei op instagram: ‘let the journey begin’. Mijn sabbatical was begonnen.

Het (werkzame) leven is net als een treinreis. Je bent onderweg met mensen, werkt met hen samen, op weg naar een bepaalde bestemming. Soms stappen nieuwe mensen in en anderen weer uit. Je hebt allerlei tussenstops en plaatsen om naartoe te gaan, middels diverse treinen en routes. Je kunt overstappen of blijven zitten. Er zijn mooie uitzichten en dorre velden. Soms gaat de trein snel, soms langzaam en soms staat hij even stil. 

Het begin van je reis is niet de eerste dag van je sabbatical waarop je niet naar je werk hoeft. Het begint al eerder. Wanneer je nog aan het werk bent.

Een onstopbare trein

Ik had het gevoel alsof ik in een intercity zat. Mijn leven en werk gingen in zo’n snelle vaart. Maatschappelijk gezien was ik succesvol, maar ik had niet het idee dat ik nog invloed had op een volgende bestemming. En ik kon ook niet echt genieten van de uitzichten. Het lukte me niet om de snelheid gaandeweg omlaag te brengen. Ik bleef erin mee gaan. Terwijl ik ook benieuwd was naar andere treinen, de omgeving, verschillende bestemmingen.

Ergens zijn er momenten in je leven dat je een innerlijke behoefte voelt naar een periode van ‘rust’. Dat je de behoefte hebt om een reis te maken, een boek te schrijven of een periode echt uit te rusten. Maar dat dit niet lukt in combinatie met je huidige werkleven.

Het kan zijn dat je al een lange tijd hetzelfde werk doet en behoefte hebt aan iets nieuws. Het kan ook zijn dat je veel stress ervaart en daarom een break wil. Misschien ligt als je eerlijk kijkt wel de ziektewet op de loer? Of je hebt te maken met een life event waardoor je andere keuzes wil, kan of moet gaan maken. 

Je hebt altijd een keuze

En ineens besefte ik: wie is de bestuurder van mijn trein? Ik kan zelf kiezen wat mijn volgende bestemming moet zijn. Ik kan zelf kiezen om uit te stappen. In het ergste geval trek ik aan de noodrem.

Wat je beweegredenen ook zijn. Hoe lastig of hoe vrij jouw omstandigheden ook zijn. Je hebt altijd een keuze. Het is immers jouw leven.

Jij kunt kiezen om door te gaan met wat je nu doet en jij kunt kiezen om iets anders te gaan doen. En ja, elke keuze heeft ook consequenties. Het is aan jou om af te wegen wat je hoeveel waard is. Doorgaan op de huidige weg, zonder bewuste keuzes te maken, heeft namelijk ook gevolgen. 

Het kan zijn dat de keuze die je maakt invloed heeft op je omgeving. Zowel op je werk als in je privéleven komt dit onderwerp natuurlijk voorbij, vooral in de belangrijke relaties. Ondanks dat een sabbatical kiezen heel persoonlijk is, zijn er altijd anderen mee gemoeid.

Zelf kiezen voor een sabbatical

Ik was uit de intercity gestapt, stond ‘op mijn perronnetje’ en zag om mij heen alles gewoon doorgaan. Iedereen ging verder met zijn werk en leven thuis. Er veranderde in mijn omgeving vrij weinig door mijn keuze. Toen ging ik in alle rust eerst zitten op een bankje en de plek waar ik was uitgestapt verkennen. 

Als je besluit om een sabbatical te nemen komen er allerlei keuzes op je af. Hoe lang neem je vrij? Neem je ontslag of wil/mag je nog terugkomen na je verlof? Ga je al plannen vastleggen voor de periode dat je niet werkt of laat je het open? Belangrijk hierin is om ruimte te geven aan jezelf om te luisteren naar je echte innerlijke behoeftes.

Je omgeving zal wellicht allerlei adviezen en tips geven. Of gewoon hun mening. Hoe goedbedoeld ook, het zegt meer over hen dan over jou.

De mening van anderen

Als je gevoelig bent voor de mening van anderen kan het zijn dat je geneigd bent om veel van hun adviezen over te nemen en dan ga je daar, op jouw station, alsnog mee in de stroom van de mensen om je heen. Doen wat je denkt dat mensen van je verwachten. Bijvoorbeeld zo snel mogelijk een nieuwe baan zoeken. Of die verre bijzondere reis maken. Of al je tijd stoppen in vrijwilligerswerk. Zodat het wel logisch is wat je doet met je vrije tijd.

Het kan ook zijn dat je juist wat recalcitrant bent en juist niet wil doen wat iedereen altijd doet. Dan ga je meer tegen de stroom in en ga je misschien bewust die ‘standaard’ dingen niet doen en hele andere ‘extremere’ activiteiten opzoeken. 

Probeer hierin, hoe cliché ook, echt je hart te volgen en bij behoefte aan advies, gericht zelf mensen te benaderen die jou in deze situatie echt op weg kunnen helpen.

Blijven op de plaats waar je uitstapt

Toen mijn sabbatical begon had ik geen concreet plan. Ik had wel een wensenlijst en een sterke behoefte aan duidelijkheid en planning. Maar tegen mijn natuur in liet ik het open. Juist om te kijken wat er zou gebeuren.

Stel je neemt die sabbatical. Je bent uit ‘jouw voormalige trein’ gestapt. Daar sta je dan, op het station. Misschien ben je op een heel leuk perron uitgestapt waar van alles te doen en te zien is en vind je het heel leuk. Het kan ook zijn dat je in de “middle of nowhere” zit en het erg rustig en stil is.

Misschien ga je je wel vervelen. Of, in het eerste geval, misschien ga je helemaal op in allerlei leuke activiteiten en drukte om je heen. Beide ervaringen kunnen je afleiden van je oorspronkelijke doel. Meditatie kan je helpen om in contact te blijven met jezelf. Hoe dan ook is mijn advies om waar je uitstapt, daar gewoon even een tijdje te blijven.

Een prullenbak zijn in de stroom van mensen

Een tip die ik kreeg van een vrouw die ik ontmoette in het klooster waar ik in het begin van mijn sabbatical naar toe ging: ‘Je kunt er voor kiezen om een prullenbak te zijn in de stroom van mensen. De stroom vormt vanzelf een weg om je heen’.  Mijn advies dus voor jou: wees gewoon eerst even een tijdje een denkbeeldige prullenbak.

Als je daar dan bent op het station waar je bent uitgestapt en je hebt even gezeten op een bankje. Weet dan dat je niet per se direct weer een nieuwe bestemming hoeft uit te kiezen. Je hoeft niet gelijk een plan te hebben, je route uit te stippelen en weer mee te lopen in de stroom van mensen die iedere dag via jouw station treinen in- en uitstappen naar allerlei bestemmingen toe.

Kies zelf hoe lang dit voor jou goed voelt. Stap daarna maar eens van je perron af en ontdek dat de plek waar je bent nog zoveel in zich heeft wat jij nog niet kent. Ga op ontdekkingstocht!

Een sabbatical als reflectie op jouw levensreis

Ik koos ervoor om echt de tijd te nemen en tijdens mijn sabbatical niet te veel keuzes te maken voor de toekomst maar eerst op zoek te gaan naar innerlijke rust en te reflecteren op mijn leven tot nu toe. Ik zocht een fijne coach om mij hierbij te helpen.

Het kan zijn dat je tijdens je sabbatical allerlei dingen op je pad tegenkomt. Mensen, ideeën en plannen. Dit is natuurlijk heel erg leuk en kan ook je doel zijn. Tegelijkertijd is het wellicht een valkuil om een sabbatical te zien als een voorbereidingstijd voor je toekomst. Het wordt ook wel genoemd als een rustperiode tussen twee levensfases in. Als een soort van stukje niemandsland. Een onbekend gebied.

Wees er voor jezelf bewust van, als je in deze periode keuzes maakt, vanuit welk motief je dit doet. Voelt het ongemakkelijk om nergens aan mee te doen en ben je daarom geneigd snel weer in een nieuwe trein te stappen? Of zijn er praktische redenen om toch maar weer in te stappen, zoals geld?

Neem de tijd om te ontdekken welke kanten je allemaal op kunt gaan en maak een bewuste keuze over welke trein je wel of niet in wilt stappen tijdens of aan het einde van je sabbatical.

Wie weet kom je er achter dat je ook op een andere manier verder kan reizen in je (werkzame) leven, zonder in een drukke intercity te stappen. 

Wat is je eindbestemming?

Ik heb van te voren bedacht dat ik geen planning voor mijn sabbatical wilde hebben. Natuurlijk heb ik tussentijds mezelf allerlei doelen opgelegd. Omdat ik graag concrete resultaten wilde van deze sabbatical. Omdat ik mijn keuzes misschien wilde kunnen verantwoorden naar mijn omgeving? Het was een continu ontwikkelproces. Een proces van loslaten. 

Misschien wel een proces zonder concrete eindbestemming, omdat de levensreis gewoon altijd doorgaat. Of je nu werkt of niet. 

Je kunt een sabbatical beginnen met een concreet einddoel. Daar is natuurlijk niets mis mee. De keerzijde hiervan is misschien wel dat je minder open staat voor de ervaringen en belevingen gaandeweg je proces.

Wanneer je het resultaat van je sabbatical open laat, sta je misschien ook meer open voor veranderingen, inzichten en ervaringen die je opdoet in de periode dat je niet werkt.

Natuurlijk geeft het hebben van een doel of gerichte plannen ook een bepaalde vorm van rust en richting. Zoek hierin naar balans en ga vooral bij jezelf na of het aansluit bij je eigen behoeftes of dat je misschien toch toewerkt naar iets waarmee je aan wilt sluiten bij de verwachtingen van de ander of maatschappij.

En durf je gaandeweg af te wijken van je plannen of doel? 

Tips voor tijdens je sabbatical

Als er iets is wat je volledig kunt invullen zoals je dat zelf wilt, is dat een sabbatical. Maar mocht je wat inspiratie kunnen gebruiken, dan hierbij mijn tips.

• Maak geen plan. In ieder geval niet te vast omlijnd. Zie het gehele artikel :)
• Hou iets bij (boekje, notes, google keep) waarin je je inzichten, inspiratie, gedachten en ideeën in kan opschrijven.
• Als je niet werkt kun je jouw tijd heel snel weer opvullen met allerlei taken, ruis en bezigheden. Zoek de echte stilte op.
• Als je wilt reizen, besef dan dat dit ook energie kost. Reizen is wat anders dan vakantie vieren, met een boekje op het strand. Wat brengt het je om nu, tijdens je sabbatical, die ene reis te maken?
• Als je een langere tijd vrij bent, onthoud je niet alles wat er op je pad komt. Het kan waardevol zijn om een boekje bij te houden van ‘mooie momenten’ in woorden of in foto’s. Juist de kleine dingen helpen je om dankbaar te zijn voor deze tijd voor jezelf.
• Zoek een professionele coach of iemand in je omgeving om je proces mee te delen. Dit kan je helpen om af en toe met een helikopterview naar je verander- en ontwikkelproces te kijken. 
• Evalueer na een bepaalde periode (bijvoorbeeld eens per maand) even voor jezelf hoe je vind dat het gaat en of je je koers wilt bijstellen. 
• Een tegeltjes wijsheid die ik van mijn moeder kreeg: ‘volg je eigen hart, want dat klopt!’ 
• En last but not least: geniet! Zie deze periode als een waardevolle investering in jezelf waar je echt van mag genieten.