Toen wij onze eigen leefstijl onder de loep namen, nieuwe inzichten kregen en besloten om over deze veranderingen te gaan schrijven, waren we ons er zeker bewust van dat er al velen bezig zijn met een duurzame levensstijl. Gekscherend wordt wel eens tegen ons gezegd: worden jullie dan nu ook van die echte minimalisten?
Minimalisme is modern, van deze tijd, lastig, een tikkeltje overdreven en vooral voor van die hippe dertigers of veertigers. Zo wordt er denk ik regelmatig over gedacht, toch? Maar is dat eigenlijk ook zo?
De kern van minimalisme
Ik hoop dat ik twee minuten van je tijd mag lenen voor het filmpje van Joshua Becker. Schrijver, voormalig predikant en oprichter van www.becomingminimalist.com. Hij is één van de meest bekende minimalisten. Zoals je in het filmpje hebt kunnen zien gaat minimalisme over veel meer dan weinig bezittingen en minder spullen. De definitie van Joshua Becker is:
Het doelbewust aandacht schenken aan de dingen waaraan we de meeste waarde hechten en het verwijderen van alles wat ons daarvan afleidt.
Minimale afleiding
We hebben het vaak niet door, maar we worden dagelijks beïnvloed in ons leven. Duizenden advertenties, meningen, informatiebronnen en producten vragen je aandacht en willen je keuzes en gedrag sturen. We worden veel meer afgeleid dan we doorhebben.
Minimalisme gaat over de controle terugpakken over je eigen leven en je tijd, geld en energie doelbewust inzetten voor wat je echt belangrijk vindt.
Minimalisme wordt ook vaak gezien als reactie op overconsumptie en gaat tegen de gangbare cultuur van materialisme in. Tot slot noemt Joshua Becker minimalisme een middel om je passie en bestemming te ontdekken. Wanneer je het idee afwijst dat je vervulling en geluk afhankelijk zijn van wat je bezit, kun je ontdekken dat je leven is ontworpen voor een groter plaatje met betekenisvolle doelen.
Wat brengt dat minimalisme dan?
In eerste instantie lijkt het alsof minimalisme vooral gaat over de natuur en bewustzijn van het milieu. Maar velen die deze manier van leven nastreven geven aan dat het verder gaat dan dat.
Mensen ervaren meer tijd, energie, houden meer geld over, hebben meer vrijheid en onafhankelijkheid. De dingen die men koopt zijn kwalitatief beter en wat men doet is duurzamer. De keuze voor een beperkt aanbod aan kleding, producten en voedsel, maar ook vakanties en tijdbesteding, leidt tot minder afleiding, minder stress en meer tevredenheid. Ook is er meer tijd en ruimte voor verbinding, relaties en het geven aan een ander.
Toch zijn er veel verschillen tussen mensen die minimalistisch leven:
- De één kiest ervoor om nooit meer te vliegen vanwege de CO2 uitstoot, terwijl de ander juist kiest voor een vrij (reizend) leven zonder huis.
- Sommigen brengen hun spullen terug tot een maximum van bijvoorbeeld 50 (in totaal!) en de ander gooit qua voedsel, verpakkingen en afval het roer om. Zoals de dames van Het Zero Waste Project.
- Een volgende kiest ervoor om alles te lenen of 2e hands te kopen, terwijl weer iemand anders alsnog een kast vol heeft maar wel met duurzame, gerecyclede of eerlijk gemaakte kleding.
Ook binnen het minimalisme zijn dus verschillende uitingsvormen denkbaar en voelt het één misschien wat extremer dan het andere. Een onderliggende drijfveer voor deze levensstijl legt Marjolein Jonker van Stichting Tiny House Nederland heel mooi uit in het tijdschrift Libelle:
Mijn droom is als samenleving de omslag te maken naar een manier van leven die in balans is met de ecosystemen op deze planeet. Laten we nu eindelijk eens genoegen nemen met genoeg.
Minimalisme is minder hip dan je denkt
Het is moeilijk voor te stellen, maar er is een tijd geweest dat alle producten die wij nu kennen nog niet eens bedacht waren. Dat mensen leefden zonder auto, wasmachine, televisie en smartphone. Een tijd zonder e-readers, sleutelvinders, opvouwbare koffiefilters en pizzascharen. In de geschiedenis is er veel veranderd en ontwikkeld, met name sinds de industriële revolutie in 1800.
Die revolutie heeft ons veel nuttige en bruikbare producten geleverd, maar op een gegeven moment had iedereen in de basis genoeg. De inmiddels grote fabrikanten, organisaties en politieke partijen willen hun producten en ideeën echter blijven verkopen. Want het terugbrengen of stopzetten van de productie kost uiteindelijk veel geld. En dus volgde al snel overproductie.
Wegwerpcultuur
Er is en er wordt dus van alles in gang gezet om te zorgen dat de mensen blijven consumeren. Een van de punten hierin is dat veel producten zo gemaakt worden dat ze korter meegaan. Producten worden steeds weer vernieuwd of geüpdatet, zodat wij als consument elke keer weer een nieuwere en betere versie willen. Zo is er een wegwerpcultuur ontstaan en leven we al decennialang in een zeer materialistische wereld.
Ken je het gezegde geld moet rollen? Minimalisme wordt door de meeste bedrijven en adverteerders als iets negatiefs ervaren. Het levert hen immers maar weinig op of zou hun ondergang kunnen betekenen.
Materialisme geeft en neemt
Daarnaast hechten wij zelf natuurlijk ook aan onze bekende en luxe leefstijl. Soms speelt een gevoel van status of erbij willen horen sterk op. Als ik naar mezelf kijk weet ik hoe vaak ik waarde hecht aan oude spullen, zelfs als ze al jaren ongebruikt op zolder liggen. Of hoe belangrijk ik het vind om toch weer een nieuwe mobiel uit te zoeken, een nette auto te rijden of er leuk bij te lopen. Toch geloof ik dat deze manier van leven een van de grootste stressoren is omdat het gevoel van geluk en betekenis te veel zit in de spullen die men heeft en de continue drang naar meer, meer, meer..
In de hedendaagse materialistische cultuur geloven veel mensen dat materiële spullen emotionele problemen kunnen oplossen.
– James Wallman, Ontspullen
Niet hip
Minimalisme is helemaal niet zo hip en alleen maar van deze tijd. Het speelt zeker meer dan tien jaar. De quote hierboven is bijvoorbeeld al in 2013 geschreven. Ik denk wel dat het nu veel meer mensen opvalt omdat het breder gedragen wordt. Onder andere op social media en doordat het klimaat/milieu op de politieke agenda staat. Het is absoluut een langetermijn ontwikkeling te noemen waarvan ik denk dat het door steeds meer mensen verweven wordt in de dagelijkse manier van leven.
People were created to be loved. Things were created to be used. The reason why the world is in chaos, is because things are being loved and people are being used.
– John Green, Looking for Alaska
Weerstand tegen extreme verandering
Ik kan me goed voorstellen dat je je best kan vinden in het maken van goede keuzes maar dat minimalisme gewoon wat overdreven voelt. Dan mag je bijna niets meer en moet je van alles anders gaan doen. Als je je in bepaalde zaken gaat verdiepen kom je er achter dat er ontzettend veel over geschreven en gezegd wordt. En dit is soms best onduidelijk: de één zegt dit, de ander dat. Ook ik zie soms door de bomen het bos niet meer. Daarom voelt het soms prettiger om de dingen te houden zoals ze zijn, totdat echt duidelijk is wat de betere stap is. En heel eerlijk, niet elke verandering is per se een verbetering.
Maar, alles wat wij nu weten, denken en doen heeft ooit ergens een begin gehad. Er is een tijd geweest waarin hetgeen wat wij nu zo normaal vinden, abnormaal was. Een tijd waarin mensen met de middelen, kennis en omstandigheden die er toen waren keuzes maakten en dachten dat dat het beste was voor de toekomst.
Wij leven nu in hun toekomst en hebben vast baat gehad bij sommige van hun ideeën. Maar sommige daarvan zijn allang weer verworpen en ingeruild voor nieuwe gebruiken, overtuigingen of visies.
Zijn wij dan nu minimalisten?
Ik noemde al dat we de vraag wel eens krijgen of wij nu ook minimalisten zijn. Eigenlijk zijn wij helemaal niet bezig met die vraag. De zoektocht naar minder komt veel meer voort vanuit onze innerlijke overtuigingen en een intrinsieke motivatie. Die natuurlijk ook bij ons bewust en onbewust gevormd zijn door alles wat wij om ons heen zien en horen.
Ben ik dan nu een minimalist aan het worden? Nee, ik ben gewoon nog steeds Evelien. En net als dat ik voor mijn bewuste keuzes op het gebied van minderen mijzelf niet tot één bepaalde categorie mensen schaarde, doe ik dat nu ook niet. Maar als je mij vraagt of wij ons nu kunnen vinden in het minimalisme en of wij ervoor kiezen om veel van dit ‘gedachtegoed’ mee te nemen in de keuzes in ons eigen leven, ja dat wel.
Minderen in plaats van minimaliseren
Ik kan me tot nu toe goed vinden in veel wat ik gelezen heb over minimalisme en het lijkt eigenlijk heel erg op de visie die wij hebben voor ikwilminder.nl. Dus ja, ik denk dat wij ook een minimalistische leefstijl nastreven. Als je vervolgens kijkt naar de manieren waarop vele mensen hun minimalistische visie vertalen en uiten in allerlei gedragingen en keuzes, dan kan ik zeggen dat wij dit niet allemaal gaan of willen doen. Wij kiezen voor de variant van mindermalisme om zo maar te zeggen.
Een belangrijk aspect is dat bij minimalisme de focus soms wat lijkt te liggen op het volledig afwijzen van producten, keuzes of activiteiten. Het is ook een hele uitdaging om in alles een goede balans te vinden. Want de keuze voor het één, heeft vaak weer impact op wat anders.
- Zo kan ik minderen in plastic, maar neemt de hoeveelheid papieren verpakkingen toe, wat net zo goed impact heeft.
- Ik wil graag kiezen voor duurzame en biologische producten, maar het moet wel te rijmen zijn met de financiële mogelijkheden van dat moment.
- Ik streef ernaar om minder producten te kopen, zoals kleding, maar het lezen en hebben van boeken is een grote hobby.
- Wij willen kiezen voor minder milieubelastende activiteiten, maar maken ook eens per zoveel jaar graag een verre reis, met het vliegtuig.
Kortom: ook voor ons is en blijft het zoeken naar een leefstijl passend bij wie wij zijn en wat wij belangrijk vinden, met oog voor onze medemens en het milieu, in het heden en voor de toekomst. Ondanks dat we de impact van onze individuele keuzes niet altijd kunnen overzien, proberen we met gezond verstand en het raadplegen van diverse bronnen kleine stappen in de goede richting te maken voor het grotere geheel.
Omdat wij geloven dat wanneer iedereen mindert op zijn of haar eigen niveau en levensstandaard, we met elkaar al een groots verschil kunnen maken.
Boekentips
- Ontspullen van James Wallman
- Minder is meer van Joshua Becker
- Verlangen naar Minder van Jelle Derckx
- Opgeruimd! van Marie Kondo
